Redigerer Wilhelmus

[[Fil:United States Navy Band - Het Wilhelmus (tempo corrected).ogg|miniatyr|Wilhelmus. Instrumentalversjon framført av US Navy Band i 2006]]
[[Fil:Handschrift Brussel p-37-38.jpg|thumb|En tidlig versjon av sangen]]
'''«Wilhelmus»''' er [[Nederland]]s nasjonalsang. Hele tittelen er «Wilhelmus van Nassouwe», oftest omtalt som «Het Wilhelmus».

== Om Wilhelmus ==
Det antas at sangen ble skrevet mellom juni 1568 og april 1572, dette på grunn av de historiske begivenhetene som nevnes i sangen. Wilhelmus er en opprørssang (ned. ''Geuzenlied'') og de fleste slike sanger var anonyme fordi det på den tiden var dødsstraff for å lage slike sanger. 

Den har femten vers som sammen danner et [[akrostikon]], det vil si at den første bokstaven i hvert vers av den opprinnelige teksten sammen former navnet ''Willem van Nassov''. Melodien er fra en gammel fransk soldatsang. 

Wilhelmus er den eldste nasjonalsangen vi kjenner. Selv om sangen var svært populær ble den ikke valgt som nasjonalsang da Nederland ble kongerike i [[1815]], teksten var ikke tilstrekkelig politisk nøytral. Offisiell nasjonalhymne er den siden 10. mai 1932 da den kom i stedet for ''Wien Neerlands bloed''.

Man synger som regel første vers, av og til fulgt av det sjette, som var veldig populært under [[andre verdenskrig]].

Sangen er skrevet i jeg-form. Innholdsmessig er den skrevet som en sang sunget av [[Vilhelm_I_av_Oranien|Willem I av Oranje, greve av Nassau]], men man vet ikke om han noen gang har sunget den. Sangen gjenspeiler hans rådløshet, hvor Willem I av Oranje på ene siden vil være trofast mot den Spanske kongen; men på andre siden er han fremfor alt trofast mot det Nederlandske folk. Sangen ble til under det hollandske opprøret mot [[Spania]] som utløste uavhengighetskrigen ([[åttiårskrigen]]).

Man anser det som mulig at Wilhelmus opprinnelig ble skrevet på tysk av nederlandske flyktninger som på denne måten prøvde å finne støtte for Nederland hos de tyske fyrstene. Tekstens opprinnelse er ikke klarlagt og flere teorier kan nevnes. For eksempel blir det sagt at ''Coornhert'' skal ha skrevet den, en annen teori sier at den ble skrevet av en ukjent dikter og bearbeidet av Marnix van Sint-Aldegonde, mens en atter en annen teori fra begynnelsen av det [[17. århundre]] utpeker Marnix van Sint-Aldegonde som forfatter. Da han var en profesjonell forfatter, tviler man på at han virkelig har skrevet den, da rimskjemaet har feil. For eksempel settes ''dood'' (død) som rim for ''bloed'' (blod) i første vers. 

I 2004 oppsto det en politisk og samfunnskritisk diskusjon rundt bruken av Wilhelmus. Det ble kjent at Wilhelmus siden 1986 bare ble brukt dersom det var et medlem av [[Huset Oranien-Nassau|det nederlandske kongehus]] til stede. Journalister i avisen «De Volkskrant» påsto at dronning [[Beatrix_av_Nederland|Beatrix]] hadde krevd rettigheten til sangen og nedlagt forbud mot å synge den dersom hun ikke var til stede; dette ble benektet av kongehuset.{{Trenger referanse}} Likevel ble det bekreftet at kongehusets protokoll siden 1986 foreskrev at dersom statsrådene mottar utenlandske gjester, skal «Den Unge Prinsen Av Frieslands marsj» ([[nederlandsk språk|ned.]] ''De Mars van de Jonge Prins van Friesland'') spilles istedenfor Wilhelmus, dersom intet medlem av kongehuset er til stede.

=== Teksten===

{|
|-----
|''Moderne tekst:'' || ''Originaltekst:''
|-----
|'''Første vers'''

{{Språk|nl|
'''W'''ilhelmus van Nassouwe<br />
ben ik, van Duitsen bloed,<br />
den vaderland getrouwe<br />
blijf ik tot in den dood.<br />
Een Prinse van Oranje<br />
ben ik, vrij, onverveerd,<br />
den Koning van Hispanje<br />
heb ik altijd geëerd.<br />
<br />
'''Annet vers'''<br />
'''I'''n Godes vrees te leven<br />
heb ik altijd betracht,<br />
daarom ben ik verdreven,<br />
om land, om luid gebracht.<br />
Maar God zal mij regeren<br />
als een goed instrument,<br />
dat ik zal wederkeren<br />
in mijnen regiment.<br />
<br />
'''Tredje vers'''<br />
'''L'''ijdt u, mijn onderzaten<br />
die oprecht zijt van aard,<br />
God zal u niet verlaten, <br />
al zijt gij nu bezwaard.<br />
Die vroom begeert te leven,<br />
bidt God nacht ende dag,<br />
dat Hij mij kracht zal geven,<br />
dat ik u helpen mag.<br />
<br />
'''Fjerde vers'''<br />
'''L'''ijf en goed al te samen<br />
heb ik u niet verschoond,<br />
mijn broeders hoog van namen<br />
hebben 't u ook vertoond:<br />
Graaf Adolf is gebleven<br />
in Friesland in den slag,<br />
zijn ziel in 't eeuwig leven<br />
verwacht den jongsten dag.<br />
<br />
'''Femte vers'''<br />
'''E'''del en hooggeboren,<br />
van keizerlijken stam,<br />
een vorst des rijks verkoren,<br />
als een vroom christenman,<br />
voor Godes woord geprezen,<br />
heb ik, vrij onversaagd,<br />
als een held zonder vrezen<br />
mijn edel bloed gewaagd.<br />
<br />
'''Sjette vers'''<br />
'''M'''ijn schild ende betrouwen<br />
zijt Gij, o God mijn Heer,<br />
op U zo wil ik bouwen,<br />
Verlaat mij nimmermeer.<br />
Dat ik doch vroom mag blijven,<br />
uw dienaar t'aller stond,<br />
de tirannie verdrijven<br />
die mij mijn hart doorwondt.<br />
<br />
'''Syvende vers'''<br />
'''V'''an al die mij bezwaren<br />
en mijn vervolgers zijn,<br />
mijn God, wil doch bewaren<br />
den trouwen dienaar dijn,<br />
dat zij mij niet verrassen<br />
in hunnen bozen moed,<br />
hun handen niet en wassen<br />
in mijn onschuldig bloed.<br />
<br />
'''Åttende vers'''<br />
'''A'''ls David moeste vluchten<br />
voor Sauel den tiran,<br />
zo heb ik moeten zuchten<br />
als menig edelman.<br />
Maar God heeft hem verheven,<br />
verlost uit alder nood,<br />
een koninkrijk gegeven<br />
in Israël zeer groot.<br />
<br />
'''Niende vers'''<br />
'''N'''a 't zuur zal ik ontvangen<br />
van God mijn Heer dat zoet,<br />
daarna zo doet verlangen<br />
mijn vorstelijk gemoed:<br />
dat is, dat ik mag sterven<br />
met eren in dat veld,<br />
een eeuwig rijk verwerven<br />
als een getrouwen held.<br />
<br />
'''Tiende vers'''<br />
'''N'''iet doet mij meer erbarmen<br />
in mijnen wederspoed<br />
dan dat men ziet verarmen<br />
des Konings landen goed.<br />
Dat u de Spanjaards krenken,<br />
o edel Neerland zoet,<br />
als ik daaraan gedenke,<br />
mijn edel hart dat bloedt.<br />
<br />
'''Ellevte vers'''<br />
'''A'''ls een prins opgezeten<br />
met mijner heires-kracht,<br />
van den tiran vermeten<br />
heb ik den slag verwacht,<br />
die, bij Maastricht begraven,<br />
bevreesde mijn geweld;<br />
mijn ruiters zag men draven<br />
zeer moedig door dat veld.<br />
<br />
'''Tolvte vers'''<br />
'''Z'''o het den wil des Heren<br />
op dien tijd had geweest,<br />
had ik geern willen keren<br />
van u dit zwaar tempeest.<br />
Maar de Heer van hierboven,<br />
die alle ding regeert,<br />
die men altijd moet loven,<br />
en heeft het niet begeerd.<br />
<br />
'''Trettende vers'''<br />
'''Z'''eer christlijk was gedreven<br />
mijn prinselijk gemoed,<br />
standvastig is gebleven<br />
mijn hart in tegenspoed.<br />
Den Heer heb ik gebeden<br />
uit mijnes harten grond,<br />
dat Hij mijn zaak wil redden,<br />
mijn onschuld maken kond.<br />
<br />
'''Fjortende vers'''<br />
'''O'''orlof, mijn arme schapen<br />
die zijt in groten nood,<br />
uw herder zal niet slapen,<br />
al zijt gij nu verstrooid.<br />
Tot God wilt u begeven,<br />
zijn heilzaam woord neemt aan,<br />
als vrome christen leven,-<br />
't zal hier haast zijn gedaan.<br />
<br />
'''Femtende vers'''<br />
'''V'''oor God wil ik belijden<br />
en zijner groten macht,<br />
dat ik tot genen tijden<br />
den Koning heb veracht,<br />
dan dat ik God den Heere,<br />
der hoogsten Majesteit,<br />
heb moeten obediëren<br />
in der gerechtigheid.
|div=div}}
|
'''Første vers'''

{{Språk|nl|
'''W'''ilhelmus van Nassouwe<br />
Ben ick van Duytschen bloet,<br />
Den Vaderlant getrouwe<br />
Blyf ick tot in den doet:<br />
Een Prince van Oraengien<br />
Ben ick vrij onverveert,<br />
Den Coninck van Hispaengien<br />
Heb ick altijt gheeert.<br />
<br />
'''Annet vers'''<br />
'''I'''n Godes vrees te leven<br />
Heb ick altyt betracht,<br />
Daerom ben ick verdreven<br />
Om Landt om Luyd ghebracht:<br />
Maer God sal mij regeren<br />
Als een goet Instrument,<br />
Dat ick zal wederkeeren<br />
In mijnen Regiment.<br />
<br />
'''Tredje vers'''<br />
'''L'''ydt u myn Ondersaten<br />
Die oprecht zyn van aert,<br />
Godt sal u niet verlaten<br />
Al zijt ghy nu beswaert:<br />
Die vroom begheert te leven<br />
Bidt Godt nacht ende dach,<br />
Dat hy my cracht wil gheven<br />
Dat ick u helpen mach.<br />
<br />
'''Fjerde vers'''<br />
'''L'''yf en goet al te samen<br />
Heb ick u niet verschoont,<br />
Mijn broeders hooch van Namen<br />
Hebbent u oock vertoont:<br />
Graef Adolff is ghebleven<br />
In Vriesland in den slaech,<br />
Syn Siel int ewich Leven<br />
Verwacht den Jongsten dach.<br />
<br />
'''Femte vers'''<br />
'''E'''del en Hooch gheboren<br />
Van Keyserlicken Stam:<br />
Een Vorst des Rijcks vercoren<br />
Als een vroom christen man,<br />
Voor Godes Woort ghepreesen<br />
Heb ick vrij onversaecht,<br />
Als een Helt sonder vreesen<br />
Mijn edel bloet ghewaecht.<br />
<br />
'''Sjette vers'''<br />
'''M'''ijn Schilt ende betrouwen<br />
Sijt ghy, o Godt mijn Heer,<br />
Op u soo wil ick bouwen<br />
Verlaet mij nimmermeer:<br />
Dat ick doch vroom mach blijven<br />
V dienaer taller stondt,<br />
Die Tyranny verdrijven,<br />
Die my mijn hert doorwondt.<br />
<br />
'''Syvende vers'''<br />
'''V'''an al die my beswaren,<br />
End mijn Vervolghers zijn,<br />
Mijn Godt wilt doch bewaren<br />
Den trouwen dienaer dijn:<br />
Dat sy my niet verrasschen<br />
In haren boosen moet,<br />
Haer handen niet en wasschen<br />
In mijn onschuldich bloet.<br />
<br />
'''Åttende vers'''<br />
'''A'''ls David moeste vluchten<br />
Voor Saul den Tyran:<br />
Soo heb ick moeten suchten<br />
Met menich Edelman:<br />
Maer Godt heeft hem verheven<br />
Verlost uit alder noot,<br />
Een Coninckrijk ghegheven<br />
In Israel seer groot.<br />
<br />
'''Niende vers'''<br />
'''N'''a tsuer sal ick ontfanghen<br />
Van Godt mijn Heer dat soet,<br />
Daer na so doet verlanghen<br />
Mijn Vorstelick ghemoet:<br />
Dat is dat ick mach sterven<br />
Met eeren in dat Velt,<br />
Een eewich Rijck verwerven<br />
Als een ghetrouwe Helt.<br />
<br />
'''Tiende vers'''<br />
'''N'''iet doet my meer erbarmen<br />
In mijnen wederspoet,<br />
Dan dat men siet verarmen<br />
Des Conincks Landen goet,<br />
Dat v de Spaengiaerts crencken<br />
O Edel Neerlandt soet,<br />
Als ick daer aen ghedencke<br />
Mijn Edel hert dat bloet.<br />
<br />
'''Ellevte vers'''<br />
'''A'''ls een Prins op gheseten<br />
Met mijner Heyres cracht,<br />
Van den Tyran vermeten<br />
Heb ick den Slach verwacht,<br />
Die by Maestricht begraven<br />
Bevreesde mijn ghewelt,<br />
Mijn ruyters sach men draven.<br />
Seer moedich door dat Velt.<br />
<br />
'''Tolvte vers'''<br />
'''S'''oo het den wille des Heeren<br />
Op die tyt had gheweest,<br />
Had ick gheern willen keeren<br />
Van v dit swaer tempeest:<br />
Maer de Heer van hier boven<br />
Die alle dinck regeert.<br />
Diemen altijd moet loven<br />
En heeftet niet begheert.<br />
<br />
'''Trettende vers'''<br />
'''S'''eer Prinslick was ghedreven<br />
Mijn Princelick ghemoet,<br />
Stantvastich is ghebleven<br />
Mijn hert in teghenspoet,<br />
Den Heer heb ick ghebeden<br />
Van mijnes herten gront,<br />
Dat hy mijn saeck wil reden,<br />
Mijn onschult doen bekant.<br />
<br />
'''Fjortende vers'''<br />
'''O'''orlof mijn arme Schapen<br />
Die zijt in grooten noot,<br />
V Herder sal niet slapen<br />
Al zijt ghy nu verstroyt:<br />
Tot Godt wilt v begheven,<br />
Syn heylsaem Woort neemt aen,<br />
Als vrome christen leven,<br />
Tsal hier haest zijn ghedaen.<br />
<br />
'''Femtende vers'''<br />
'''V'''oor Godt wil ick belijden<br />
End zijner grooter Macht,<br />
Dat ick tot gheenen tijden<br />
Den Coninck heb veracht:<br />
Dan dat ick Godt den Heere<br />
Der hoochster Maiesteyt,<br />
Heb moeten obedieren,<br />
Inder gherechticheyt.
|div=div}}
|}



=== Oversettelse ===
1. Vers:<br />
Wilhelmus av Nassau <br />
Er jeg, av tysk blod,<br />
Trofast mot fedrelandet<br />
Blir jeg inntil døden.<br />
En Prins av Orangen<br />
Er jeg, fri, ganske uredd,<br />
Kongen av Spania<br />
Har jeg alltid æret.<br />

6. vers:<br />
Mitt skjold og min hengivenhet<br />
Er Du, min Herre Gud.<br />
På Deg vil jeg bygge<br />
Forlat meg aldri mer.<br />
At jeg må forbli from<br />
Din tjener for alltid,<br />
Fordrive tyranniet<br />
Som har såret mitt hjerte.<br />

=== Tolking ===
* De siste to linjene i første vers er ofte tolket som om lederen av det nederlandske opprøret mot Spania ikke hadde noen problemer med Spanias konge, men heller med hans utsendinger til Nederlandene; men det kan også være ren og skjær sarkasme.
* Meningen av "Duytschen bloedt" i den andre setningen blir fortsatt livlig debattert. Det faktum at Willem av Nassau var født i Dillenburg, i grevskapet Nassau (som nå ligger i Tyskland), kan tyde på at ordene refererer til hans tyske avstamming. En annen tolkning går ut på at 'Duytsch' er en spellingsvariant av 'Dietsch' som i sin tid betydde mennesker fra Holland og Tyskland. Først i moderne nederlandsk har "Duits" betydningen "Tysk". Den siste tolkningen ble nok foretrukket av mange nederlendere, ettersom man i skolen lærte å uttale ordet som 'Diets'.

{{Nasjonalsanger i Europa}}
{{Portal|litteratur}}
{{Autoritetsdata}}
[[Kategori:Nasjonalsanger|Nederland]]